Ben Gerçekten Şeker Tüketmiyor Muyum?

Yeni yılda belki alışkanlıklarımızda ufak değişiklikler yaparız ne dersiniz?

Konu sağlıksa yapmaz mıyız? Yaparız diye düşünüyorum.

Ekmek tüketmiyorum ben hiç diyenlerin yanı sıra bir de hiç şeker tüketmiyorum diyenler görüyorum, gerçekten şeker tüketmiyor musunuz? Şeker içeren besinleri hiç inceledik mi? Neler de şeker vardır? Hadi gelin birlikte şeker nelerde var görelim.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), “Sugars intake for adults and children” adlı bildirgesinde şeker alımının günlük alınan toplam enerjinin %5’nin altında tutulmasının ek sağlık yararları sağlayacağını bildirmiştir.

Yani diyelim günlük enerji ihtiyacınız 2000 kalori. Bunun %5’i 100 kalori eder. 1 g şekerin 4 kalori olduğunu bildiğimize göre bu da 25 g şeker demek olur. 25 g şeker = 5 adet küp şeker diyebiliriz. Yani sadece aslında çaya-kahveye atılan şekerle bile bu rahatça aşılabilir.

Şeker alımı, toplam enerjinin %10’nun üzerinde olanların toplam enerjinin %10’undan az olanlara göre diş çürükleri daha fazla görülmüştür.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), serbest şekeri şu şekilde tanımlıyor : Bütün taze meyvelerde ve sebzelerde bulunan içsel şekerler haricindeki grubun serbest şeker grubunda olduğunu belirtiyor.

Monosakkaritler, üretici veya aşçı veya tüketici tarafından gıdalara eklenen disakkaritler, şeker, bal, şuruplar, meyve suları, meyve suyu konsantreleri bu serbest şeker grubuna girmektedir. Kısacası dışardan işlenme sırasında eklenen şekerler ‘’eklenti şeker’’ olarak adlandırılır. Besinlerin doğal yapısında bulunan şekerler ise bu gruba girmemektedir yani bunlarda meyvedeki şeker ve sütteki şekerdir.

Peki sadece kekte, pasta da mı bulunuyor ?

Hayır. Paketli ürünlerin birçoğunda şeker bulunmaktadır.

Kahvaltılık gevrekler, toz içecekler, ketçap – mayonez gibi soslar, konserve ürünler, közlenmiş patlıcan-biber, hazır içecek karışımları, 2’si – 3’ü bir aradalar, meyve suyu konsantreleri, meyveli yoğurtlar, nar ekşisi, atıştırmalık barlar, paketli ekmekler, bitki bazlı sütler, meyve aromalı içecekler, Hindistan cevizi şekeri, esmer şeker, agave şurubu, yüksek fruktozlu mısır şurubu, mısır şurubu, glikoz şurubu, bal, pekmez vb ürünler sayılabilir.

O NEDENLE ETİKET OKUMAK TAM BU NOKTADA ÖNEM KAZANIYOR.

Fareler üzerinde yapılan bir çalışmada şekerin beyinde ödül merkezini uyararak bağımlılık yaptığı ve yine daha fazla şeker tüketimine yönlendirdiği görülmüştür.

Fazla şeker tüketimiyle birlikte de tat duyumuzda değişiklikler meydana geliyor yani şekere o kadar alışıyoruz ki meyve yediğimizde bize tatlı gelmiyor.

Ağız – diş sağlığının da bozulması aslında bizi olumsuz etkiliyor. Diş çürükleri, kötü ağız kokusu, oral mikrobiyatanın bozulmasıyla birlikte tükürük salgısındaki bazı bakterilerin sayıca azalmasına neden olmaktadır.

En çok şaşıracağınız yer sanıyorum ki BAL ve PEKMEZ idi. Bal %36- 50 glikoz + %50-64 fruktoz ve pekmez %45-50 glikoz + %45-50 fruktoz içermektedir. Evet onlarda eklenti şeker grubunda ancak evde kullandığımızda vitamin ve minerallerinden bir nebze de olsa faydalanmış oluyoruz ancak her şeyde olduğu gibi fazlası zarar yaratabilmektedir!

Sofra şekerinin içeriğine bakacak olursak ; %50 glikoz + %50 fruktoz içerir. Yani aslında bal- pekmezde de aralarında yapısal olarak büyük farklılıklar gözlemlenmiyor.

Kısacı şeker, şekerdir demek istiyorum. Fazla şeker tüketimi ve hareketsiz bir yaşam insülin direnci, dikkat edilmediğinde ise diyabete kadar götüren bir tablo, karaciğer yağlanması gibi durumlara sebebiyet verebilir bunun yanı sıra kalp damar hastalıklarına, kansere, obeziteye de davetiye çıkardığı birçok çalışmada gözlemlenmiştir.

Çocuğunuza verdiğiniz tüm paketli gıdalarla da aslında onlara iyilik değil kötülük yapmış oluyor ve sağlıklarını riske atmış oluyorsunuz, onları erkenden paketli ürünlerle tanıştırmak yerine sağlıklı bir beslenme modelini uygulamak ve öğretmek daha doğru bir davranış olacaktır.

Son olarak şeker tüketiminizi azaltmak istiyorsanız; gün içerisinde en çok tükettiğiniz şekeri azaltmaya çalışın. Örneğin günde 15 barda çay içiyor ve her bardağa 3 küp şeker atıyorsanız bunu önce 2’ye sonra 1’e düşürmeye çalışın veya her gün 1 paket jelibon yiyorsanız bunu önce ¾ pakete düşürün ve sonrasında daha da azaltmaya çalışın veya meyveli yoğurt yiyorsanız sade yoğurda meyvenizi kendiniz koymaya çalışını örneklemler çoğaltılabilir.

Sağlıcakla.

Diyetisyen Senem ÇELİK